رویای اسطوره ها در شاهنامه
نویسندگان
چکیده مقاله:
خواب و رویا از جمله مقوله هایی است که از نخستین مراحل اندیشه ی بشر ،همواره فکر و ذکر انسان را به خود معطوف داشته و طبعاً عرصه ی ادبیات و به ویژه شعر فارسی هرگز از پرداختن به آن غافل نبوده است.در این میان طبیعت شعر حماسی به گونه ای است که به جهت قرابت با اسطوره ها؛ از مفهوم ، تجلّیات و زبان نمادین خواب، به وفور بهره جسته است. رویا در شاهنامه صرف نظر از شخصیّت ها ،قومیّت ها ، ریشه ها و اثرات آن، مرکز ثقل بسیاری از داستان های شاهنامه است و فردوسی به جهت وقوفی که به وجوه اشتراک اساطیر و خواب ، به ویژه در حوزه ی زبان نمادین آن دو داشته است،به خوبی از این مفهوم سود برده و داستان های خود را ماندگار تر نموده است. اگرچه کثرت خواب در شاهنامه از کمیّت بالایی بر خوردار است ،امّا در این مقاله برای جلوگیری از تطویل کلام، صرفاً به نمونه هایی از رویا های ایرانی از جمله :رویای سام،کیخسرو،سیاوش و انوشیروان و نیز رویا های نیرانی از جمله : رویای ضحّاک ،افراسیاب و جریره اشاره شده است. که هر یک از این رویا ها وجوه بارز مشترکی از جمله بازتاب ضمیر ناخودآگاه فردی ، زبان رمز و نیز تفاوت هایی در زمینه هایی از جمله : ریشه ها ،جلوه ها و آثار گوناگونی را با خود به همراه دارند که با دقت بیشتر میتوان به نهاد آنها دست یافت. به هر صورت از یک منظر؛ دست یابی به نهاد و ژرفای شاهنامه، مستلزم فهم درست مقوله ی خواب و رویاست.
منابع مشابه
اسطوره «داوری ایزدی» بهوسیلۀ آتش در شاهنامه
از ورای قرنها تمدّن بشری، آنچه امروز از مراسم شگفت داوری ایزدی برای ما به جا مانده است، تنها عبارت «سوگند خوردن» است، درحالیکه این رسم در میان اقوام و ادیان در گذشته امری معمول و آخرین محک برای تعین گناهکاری یا بیگناهی متهمان بوده است. با وجود اینکه نمونههای بسیاری از اجرای این مراسم در آثاری چون ویس و رامین، مثنوی، سلامان و ابسال، مخزنالاسرار و... به چشم میخورد، آشناترین نمونه از این نوع ...
متن کاملاسطوره اژدهاکشی و طرح آن در شاهنامه
شاهنامه اثری است حماسی، متشکّل از عناصر اسطورهای و تاریخی که در قالب روایت داستانی بیان شده است. آمیختگیِ اسطوره و تاریخ در شاهنامه، و تحوّل و دگرگونیِ داستانهای آن تا زمان منظوم شدن بهدست فردوسی، پیچیدگیِ خاصّی به ساختار داستانهای آن، داده است، چنانکه ما احساس میکنیم با مجموعهای از داستانهایی متعدّد و متنوّع روبرو هستیم. امّا در پسِ این تکثّرها و تنوّعهای روساختی، ژرفساختهای مشترکی را میتوان ا...
متن کاملبهمن دژ شاهنامه از اسطوره تا واقعیت
در شاهنامه فردوسی به نام مکانهایی اشاره شده که یکی از این آنها, دژی است اهریمنی به نام «دژ بهمن» که در اطراف اردبیل و در دوره کیانیان، وجود داشته است. نام این دژ، در داستان اختلافی که میان سرداران ایرانی بر سر جانشینی کاووس وجود داشته، ذکر شده که طی آن برخی از سران به جانشینی فریبرز و برخی دیگر به جانشینی کیخسرو تمایل دارند. کاووس چاره در این می بیند که از این دو نفر هر کدام که بتواند دژ جادوی...
متن کاملاسطوره کوه و نخستین زن کوهنورد شاهنامه
این پژوهش به منظور شناخت اسطوره کوه و ارتباط معنوی این جلوه پر شکوه طبیعت با عالم ماورایی است . همچنین این ارتباط در اساطیر ایران باستان به صورت جایگاه خدایان ، ایزدان و قربانگاه عابدان برای ایزدان بر بلندای کوه های آشکار بوده و در واقع کوه ها مکانی برای عروج و سیر اندیشه از درهای آسمان به جهان علوی تلقی می گردیده است. فردوسی بزرگترین شاعر حماسه سرا و اسطوره پرداز ایران زمین، این مطلب را به ن...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 5 شماره 18
صفحات 81- 105
تاریخ انتشار 2010-05-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023